Dlaczego warto czytać dzieciom?
Czytanie jest podstawową umiejętnością współczesnego człowieka. Bez niej nie jest możliwe funkcjonowanie w dzisiejszym świecie. Jednak prawidłowe czytanie polega nie tyle na opanowaniu techniki, ile na umiejętności rozumienia sensu czytanego tekstu. “Umieć czytać to w istocie rozumieć rzecz przeczytaną, umieć oceniać jej wartość i słuszność.” (R. Dottrens: “Wychowanie i kształcenie”).
To, że warto czytać dziecku od najmłodszych lat wie chyba każdy rodzic. Już roczne dziecko interesuje się małymi książeczkami i lubi słuchać krótkich opowieści. Kilkulatek z zainteresowaniem posłucha dłuższej bajki.
Po co czytać? Z całą pewnością jest wiele zalet.
Głośne czytanie sprawia, że w mózgu dziecka powstają miliony połączeń neuronowych stymulujących jego pracę i wpływających korzystnie na rozwój inteligencji.
Czytanie ćwiczy uwagę, pamięć oraz rozwija myślenie. Świat rzeczywistości literackiej aktywizuje psychikę dziecka, skłania je do samodzielnego, autentycznego przeżywania. To otwiera drogę do rozwoju umysłowego, pomaga wyrażać własne myśli, uczucia czy doznania.
Niebagatelną wartość ma sam sposób czytania. Ważne, by stał się zajęciem interesującym, takim dla którego warto poświęcić czas. Dużą rolę odgrywa tu odpowiednia intonacja, interpretacja znaków przestankowych itp. To wszystko wpływa na kształcenie wrażliwości emocjonalnej dziecka. Od niej zależy, czy w przyszłości będzie potrafiło szanować uczucia innych, współczuć, a nawet kochać. Czytanie uczy więc wyrażania i nazywania uczuć. Zaspokaja nie tylko ciekawość poznawczą, ale również, a może przede wszystkim potrzeby emocjonalne. Z jednej strony jest rozrywką, z drugiej ważnym elementem wychowania.
Książka powinna być dobrana zgodnie z wiekiem, czyli możliwościami intelektualnymi i psychicznymi. Kiedy zacząć czytać dziecku? Warto już od pierwszych dni jego życia. Już wtedy uczy się ono języka. Przy tym skojarzy czytanie z przyjemnością oraz poczuciem bezpieczeństwa. Książeczka powinna być ładnie ilustrowana, bo kształty i barwy są dla małego dziecka tak samo ważne jak słowa. W ten sposób rozbudza się miłość do książki: stopniowo, ale systematycznie, poprzez codzienny rytuał głośnego czytania. Ten czas nie może kojarzyć się z przymusem, ale powinien stać się chwilą wspólnego przeżywania uczuć, odkrywania ciekawych tajemnic świata i ludzi. Powinien być porą, której dziecko nie może się doczekać.
Głośne czytanie rozwija zasób słownictwa, kształci rozumienie poszczególnych zdań, a w końcu całego tekstu. Przy tym kształtuje nawyk czytania, a w przyszłości ułatwi naukę. Starsze dziecko potrafi już ocenić postępowanie bohatera w odniesieniu do tzw. kategorii moralnych. Mówi np. “ten bohater podoba mi się, ponieważ jest odważny i dobry” lub “nie lubię go, dlatego że postąpił źle”. Przy tym potrafi uzasadnić własną ocenę. Jest to dobry przykład tego, że czytanie uczy wyciągania wniosków. W ten sposób kształci myślenie.
Dzięki książce możliwe jest poznawanie rzeczywistości, zdobywanie wiedzy o współczesnym świecie oraz o przeszłości, historii. Treść czytanych dziecku tekstów oddziałuje na kształtowanie się jego poglądów, a nawet sposobów postępowania. “Chcę być taki, jak ten bohater” – takie słowa często można usłyszeć z ust dziecka. Ten przykład świadczy o ogromnym oddziaływaniu książki na kształtującą się osobowość.
Głośne czytanie rozwija zainteresowania, pamięć oraz wyobraźnię. Zwłaszcza ta ostatnia decyduje o tym, iż dziecko staje się człowiekiem”o bogatym wnętrzu”. Dobrym pomysłem służącym ćwiczeniu wyobraźni jest prośba o dokończenie historii, losów ulubionego bohatera.
I jeszcze jedno wydaje się ważne, zwłaszcza we współczesnym świecie. Dzięki czytaniu cała rodzina może wspólnie spędzić czas, z korzyścią dla wszystkich. W ten sposób umacnia się więź między rodzicami a dzieckiem. W głośnym czytaniu chodzi tak naprawdę o to, aby poświęcić małemu człowiekowi swój czas, uwagę, a przy tym miłość.
W końcu czytanie jest też alternatywą dla oglądania telewizji, w której tak wiele jest przemocy i agresji.
Jak wiele zalet ma czytanie nie sposób powiedzieć. Jedno jest pewne: dzieci, którym czytano, same na pewno chętnie sięgną po książkę.
I jeszcze jedno. Trochę językiem ekonomii. Czytanie to inwestycja w rozwój dziecka, która na pewno zwróci się z nawiązką.
